ప్రతిష్ఠా దినం

శబరిమల ఆలయ విగ్రహ ప్రతిష్ఠాపన వార్షికోత్సవాన్ని ప్రతిష్ఠా దినంగా జరుపుకుంటారు. ఈ రోజున నిర్వహించే వేడుకల్లో ప్రధానంగా విగ్రహ ప్రతిష్ఠాపనకు సంబంధించిన ప్రారంభ పూజలు, సంప్రదాయాలను పాటిస్తారు. ఈ తాంత్రిక పూజలు, విగ్రహం నుండి మానవ లేదా సహజ కారణాల నుండి సంవత్సరంలో పేరుకుపోయిన మలినాలను తొలగించి, విగ్రహంలో ప్రాణ ప్రతిష్ఠా ద్వారా దైవశక్తిని పునరుద్ధరించేలా ఉంటాయి. ముఖ్య ఆచారాలలో కలశ పూజ మరియు కలశ అభిషేకం ఉంటాయి.

గత శతాబ్దంలో, శబరిమలలో అగ్నిప్రమాదాల కారణంగా రెండు సార్లు విగ్రహ ప్రతిష్ఠాపన జరిగింది. మొదటి సంఘటన 1902 జనవరిలో పూజల కొరకు దేవాయాలన్ని మూసి ఉన్నప్పుడు మకర సంక్రమ సమయంలో ఆలయం దగ్ధమైంది. కూలిన పైకప్పుపై ఉన్న గడ్డికి మంటలు అంటుకోవడంతో ఆలయం దగ్ధమైంది. మంటలు వేగంగా వ్యాపించినప్పటికీ వాసుదేవన్ ఎంబ్రాంతిరి, మేల్శాంతి చెంగన్నూర్ కడకేతు మఠం తిరువాభరణం, 50 కిలోల పంచలోహ (ఐదు లోహాల మిశ్రమం) అయ్యప్ప విగ్రహాన్ని కాపాడగలిగారు. పతినెట్టాంపడి (18 మెట్లు) ఎగువ ప్రాంతాన్ని శుద్ధి చేసి, పూజలు తిరిగి ప్రారంభించారు. ఆలయ పునర్నిర్మాణానికి, కొత్త రాతి విగ్రహాన్ని తిరిగి ప్రతిష్ఠించడానికి ఎనిమిదేళ్లు పట్టింది.

రెండో అగ్నిప్రమాదం 1950లో జరిగింది. మే 20న నెలవారీ పూజల కోసం మేల్షాంతి మరియు అతని బృందం సన్నిధానానికి చేరుకున్నప్పుడు, ఆలయం అగ్నికి ఆహుతై ఉందని గమనించారు. ఈ దుర్ఘటనలో ఆలయం మరియు అయ్యప్ప విగ్రహం రెండూ పూర్తిగా ధ్వంసమయ్యాయి. అనంతరం ఆలయాన్ని పునర్నిర్మించి, ప్రస్తుత పంచలోహ స్వామి అయ్యప్ప విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించారు. స్వామివారి విగ్రహాన్ని చెంగన్నూర్ తట్టావిళ కుటుంబానికి చెందిన అయ్యప్ప పణిక్కర్, నీలకంఠ పణిక్కర్ అనే ప్రసిద్ధ దేవ శిల్పులు చెక్కారు. వారు కఠినమైన ఉపవాసం (వ్రతం) తరువాత, చెంగన్నూర్ మహాదేవ ఆలయంలో ఈ విగ్రహాన్ని తయారు చేశారు. ఈ విగ్రహంలో అయ్యప్ప స్వామి ధ్యాన భంగిమలో యోగబంధంతో ఉన్న చిన్ముద్ర హావభావంలో కనిపిస్తారు. 

తంత్రి కంఠరరు శంకరర్ ఇడవం (మే-జూన్) మాసంలోని అత్తం (హస్త) రోజున ఈ విగ్రహానికి ప్రాణ ప్రతిష్ఠా కార్యక్రమాలు నిర్వహించారు. ఇప్పుడు శబరిమలలో ప్రతిష్ఠాపన కార్యక్రమంలో భాగంగా, ఇడవ మాసం మొదటి రోజు కలశ పూజ నిర్వహించబడుతుంది. ప్రతిష్టా దినోత్సవ కార్యక్రమంలో భాగంగా అయ్యప్ప స్వామి జన్మ నక్షత్రం ఉత్రం (ఉత్తర ఫల్గుని) ముందు రోజు మరియు మరుసటి రోజు అదనపు పూజలు జరుగుతాయి.