कà¥à¤®à¤°à¤•à¤® येथील जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤šà¥€ सà¥à¤°à¥‚वात डिसेंबर, 2007 मधà¥à¤¯à¥‡ à¤à¤¾à¤²à¥€; पण याचा पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤•à¥à¤· शà¥à¤à¤¾à¤°à¤‚ठहा मारà¥à¤š, 2008 मधà¥à¤¯à¥‡ à¤à¤¾à¤²à¤¾. सरà¥à¤µ à¤à¤¾à¤—ीदारांबरोबर चरà¥à¤šà¤¾ आणि à¤à¤•à¤¦à¤¿à¤µà¤¸à¥€à¤¯ कारà¥à¤¯à¤¶à¤¾à¤³à¥‡à¤ªà¤¾à¤¸à¥‚न याचा आरंठकेला. जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤šà¥‡ à¤à¤µà¤¿à¤·à¥à¤¯ आणि आवशà¥à¤¯à¤•à¤¤à¤¾ लकà¥à¤·à¤¾à¤¤ घेता, कà¥à¤®à¤°à¤•à¤® गà¥à¤°à¤¾à¤® पंचायत आपलà¥à¤¯à¤¾ अखतà¥à¤¯à¤¾à¤°à¥€à¤¤à¥€à¤² à¤à¥‚मिवर ही परियोजन चालविणà¥à¤¯à¤¾à¤¸ तयार à¤à¤¾à¤²à¥€.यात सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤¿à¤• सà¥à¤µà¤°à¤¾à¤œà¥à¤¯ संसà¥à¤¥à¤¾ हà¥à¤¯à¤¾ पà¥à¤°à¤®à¥à¤– सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¥€ असलà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥‡ सà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¤à¥€à¤šà¥à¤¯à¤¾ काळात येणारà¥à¤¯à¤¾ सरà¥à¤µ समसà¥à¤¯à¤¾à¤‚चे पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µà¥€à¤ªà¤£à¥‡ निरूपण केले गेले आणि जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µà¥€à¤ªà¤£à¥‡ वाढ à¤à¤¾à¤²à¥€.कà¥à¤®à¤°à¤•à¤® येथील दà¥à¤µà¤¿à¤¤à¥€à¤¯ वरà¥à¤·à¤¾à¤šà¥à¤¯à¤¾ जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤²à¤¾ मोठी सफ़लता पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ à¤à¤¾à¤²à¥€.
a. महिला सशकà¥à¤¤à¥€à¤•à¤°à¤£
हे खरोखरच पà¥à¤°à¤¶à¤‚सनीय आहे कि महिला जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤®à¤¾à¤°à¥à¥žà¤¤ पैसे कमवणà¥à¤¯à¤¾à¤šà¥à¤¯à¤¾ संधींना समजू शकलà¥à¤¯à¤¾. साधारण 900 महिलांनी उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¥‡à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ à¤à¤¾à¤— घेऊन फ़ारच थोडà¥à¤¯à¤¾ कालावधीमधà¥à¤¯à¥‡ पैसा उà¤à¤¾ केला.
b. रोजगाराचà¥à¤¯à¤¾ संधी
जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤¨à¥‡ कà¥à¤®à¤•à¥‹à¤°à¤®à¤²à¤¾ धन पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ करून देणारà¥à¤¯à¤¾ कारà¥à¤¯à¤¾à¤‚चे पà¥à¤°à¤®à¥à¤– सà¥à¤¥à¤¾à¤¨ बनविले.लघू उदà¥à¤¯à¥‹à¤—ादà¥à¤µà¤¾à¤°à¥‡ केले जाणारे उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ तसेच पारमà¥à¤ªà¤¾à¤°à¤¿à¤• कला आणि अनà¥à¤¯ सांसà¥à¤•à¥ƒà¤¤à¤¿à¤• उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤‚चà¥à¤¯à¤¾ विकà¥à¤°à¥€à¤®à¤¾à¤°à¥à¥žà¤¤à¤¯à¥‡à¤¥à¥€à¤² सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤¿à¤• रहिवाशांना उपजीविकेमधà¥à¤¯à¥‡ पà¥à¤·à¥à¤•à¤³ लाठà¤à¤¾à¤²à¤¾. अशा पà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¥‡ जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ हे सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤¿à¤• लोकांना पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤•à¥à¤· मालकाचà¥à¤¯à¤¾ रूपामधà¥à¤¯à¥‡ परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¤¾à¤¯à¤¾à¤¤ आरà¥à¤¥à¤¿à¤• à¤à¤¾à¤—िदारी घडवणà¥à¤¯à¤¾à¤¤ जोर देते; केवळ दानाचे लाà¤à¤¾à¤°à¥à¤¥à¥€ या रूपात बघत नाही. कà¥à¤®à¤¾à¤•à¥‹à¤°à¤®à¤®à¤§à¥€à¤² लाठकेंदà¥à¤°à¤¿à¤¤ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ येथील सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤¿à¤• सà¥à¤µà¤°à¤¾à¤œà¥à¤¯ संसà¥à¤¥à¤¾à¤‚नादेखील सफ़लता मिळाली आहे.
c. संघटित विकास
राजà¥à¤¯ परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ विà¤à¤¾à¤— तसेच कà¥à¤®à¤°à¤•à¤® गà¥à¤°à¤¾à¤® पंचायत यांचà¥à¤¯à¤¾ सहयोगातून 15 हॉटेलà¥à¤¸ तसेच रिसॉरà¥à¤Ÿà¤¸ जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤šà¥à¤¯à¤¾ समूहामधà¥à¤¯à¥‡ समाविषà¥à¤Ÿ à¤à¤¾à¤²à¥‡à¤²à¥à¤¯à¤¾ आहेत.यांचà¥à¤¯à¤¾ संयà¥à¤•à¥à¤¤ पà¥à¤°à¤¯à¤¤à¥à¤¨à¤¾à¤‚मधून पारंपारिक उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤‚साठी बाजाराची दà¥à¤µà¤¾à¤°à¥‡ खà¥à¤²à¥€ à¤à¤¾à¤²à¥€ आहेत. जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤šà¥‡ à¤à¤• नियमित केंदà¥à¤° असलà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥‡ लाठकमविणारà¥à¤¯à¤¾ परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ सà¥à¤¥à¤³à¤¾à¤‚पैकी कà¥à¤®à¤°à¤•à¤® हे तà¥à¤¯à¤¾ विà¤à¤¾à¤—ातील पà¥à¤°à¤¥à¤® सà¥à¤¥à¤¾à¤¨ पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ करते.
d. जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ सà¥à¤¥à¤² विà¤à¤¾à¤—(गंतवà¥à¤¯ ककà¥à¤·) आणि तà¥à¤¯à¤¾à¤šà¥€ कारà¥à¤¯à¤ªà¥à¤°à¤£à¤¾à¤²à¥€
जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤šà¥à¤¯à¤¾ सेवांना वृदà¥à¤§à¤¿à¤‚गत करणà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¾à¤ ी तसेच याचà¥à¤¯à¤¾ सादरीकरणात वाढ करà¥à¤¨ तà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¾ पà¥à¤¢à¤šà¥à¤¯à¤¾ पायरीवर नेणà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¾à¤ ी सपà¥à¤Ÿà¥‡à¤‚बर, 2008 मधà¥à¤¯à¥‡ जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ डेसà¥à¤Ÿà¤¿à¤¨à¥‡à¤¶à¤¨ सेल (गंतवà¥à¤¯ ककà¥à¤·) सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨ केला गेला.यात तांतà¥à¤°à¤¿à¤•,आरà¥à¤¥à¤¿à¤• आणि सामाजिक पैलूंचा ताळमेळ राखत अधिकाधिक परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ सà¥à¤µà¤¿à¤§à¤¾ पà¥à¤°à¤µà¥€à¤£à¥à¤¯à¤¾à¤¤ आलà¥à¤¯à¤¾.हॉटेल आणि रिसॉरà¥à¤Ÿ सेवांमधà¥à¤¯à¥‡ समककà¥à¤· विकà¥à¤°à¥€à¤²à¤¾à¤ मिळविणारà¥à¤¯à¤¾ समॄदà¥à¤§à¥€ समूहाचà¥à¤¯à¤¾ वà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤¸à¤¾à¤¯à¤¿à¤•à¤¤à¥‡à¤®à¤¾à¤°à¥à¥žà¤¤ उतà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨à¤¾à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ सà¥à¤¥à¤¿à¤°à¤¤à¥à¤µ आले. हा समूह खà¥à¤²à¥à¤¯à¤¾ बाजारपेठेत लोकांना योगà¥à¤¯ व माफ़क दरात उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¥‡ विकतो.
e. उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ विà¤à¤¾à¤—
विकà¥à¤°à¥€ पà¥à¤°à¤µà¤¾à¤¹à¤¾à¤¤à¥€à¤² अडथळà¥à¤¯à¤¾à¤‚वर मात करणà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¾à¤ ी कà¥à¤¡à¥‚मà¥à¤¬à¤¶à¥à¤°à¥€ विà¤à¤¾à¤— हा शेतांमधà¥à¤¯à¥‡ सà¥à¤°à¥‚ करणà¥à¤¯à¤¾à¤¤ आला आहे.रिकामी असलेली किंवा नापिक जमीन शेतीयोगà¥à¤¯ जमिनीत बदलून à¤à¤¾à¤œà¥à¤¯à¤¾à¤‚चà¥à¤¯à¤¾ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤¤ à¤à¤°à¤ªà¥‚र सफ़लता मिळाली आहे आणि यामà¥à¤³à¥‡ विकà¥à¤°à¥€à¤šà¤¾ आलेखदेखील उंचावला आहे. उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤®à¤§à¥€à¤² मृदेचा सà¥à¤¤à¤° वाढविणà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¤¾à¤ ी कà¥à¤®à¤°à¤•à¤®à¤¨à¥‡ 9 करà¥à¤·à¤• समितà¥à¤¯à¤¾ सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨ केलà¥à¤¯à¤¾ आहेत आणि à¤à¤• समिती जवळच असलेलà¥à¤¯à¤¾ मंजदिकरे येथे आहे.कà¥à¤¡à¥‚मà¥à¤¬à¤¶à¥à¤°à¥€à¤šà¥‡ लघू-उदà¥à¤¯à¥‹à¤— विà¤à¤¾à¤—ांबरोबरच 250 सदसà¥à¤¯, तसेच 512 परिवारांबरोबर घरगà¥à¤¤à¥€ शेती तसेच 450 करà¥à¤·à¤• समितà¥à¤¯à¤¾ आणि तà¥à¤¯à¤¾à¤‚चे सदसà¥à¤¯ या सरà¥à¤µà¤¾à¤‚मारà¥à¥žà¤¤ कà¥à¤®à¤°à¤•à¤® जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤šà¥à¤¯à¤¾ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤¸à¤¾à¤ ी आणि विकà¥à¤°à¥€ बाजारासाठी संचालन करत आहे.
f. मागणी आणि पà¥à¤°à¤µà¤ ा
हॉटेल आणि रिसॉरà¥à¤Ÿà¤¸ बरोबर गावकरà¥à¤¯à¤¾à¤‚चा à¤à¤¾à¤œà¥à¤¯à¤¾, फ़ळे, अंडी, मांस, तसेच दूध खरेदी करणà¥à¤¯à¤¾à¤¬à¤¾à¤¬à¤¤ करार केला गेला. कà¥à¤¡à¥‚मà¥à¤¬à¤¶à¥à¤°à¥€ विà¤à¤¾à¤—ादà¥à¤µà¤¾à¤°à¤¾ गà¥à¤£à¤µà¤¤à¥à¤¤à¤¾à¤ªà¥‚रà¥à¤£ वसà¥à¤¤à¥‚ंचा नियमित पà¥à¤°à¤µà¤ ा करणà¥à¤¯à¤¾à¤šà¥€ विषेश वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ केली गेली. लीजवर घेतलेलà¥à¤¯à¤¾ जमिनीवर शेतीचा (कà¥à¤¡à¥‚मà¥à¤¬à¤¶à¥à¤°à¥€ किंवा हरितशà¥à¤°à¥€) लाठहोत आहे. मूलà¥à¤¯ समितीने (DLRTC याचे संघटन केले आहे.जà¥à¤¯à¤¾à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ यांचा समावेश होतो – गà¥à¤°à¤¾à¤® पंचायत, कà¥à¤¡à¥‚मà¥à¤¬à¤¶à¥à¤°à¥€, DTPC, हॉटेलà¥à¤¸à¤šà¥‡ खरेदी वà¥à¤¯à¤µà¤¹à¤¾à¤° पाहणारे अधिकारी), गà¥à¤£à¤µà¤¤à¥à¤¤à¤¾ समिती (DLRTC – ने याचे संघटन केले आहे, जà¥à¤¯à¤¾à¤¤ गà¥à¤°à¤¾à¤® पंचायत, कà¥à¤¡à¥‚मà¥à¤¬à¤¶à¥à¤°à¥€, DTPC हॉटेलचे शेफ़, पशॠचिकितà¥à¤¸à¤•, कृषि अधिकारी तसेच आरोगà¥à¤¯ तपासणारे अधिकारी यांचा समावेश होतो) हे सरà¥à¤µ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨à¤¾à¤‚चे मूलà¥à¤¯à¤¾à¤‚कन करतात.
g. आरà¥à¤¥à¤¿à¤• सफ़लतेची रूपरेषा
जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ डेसà¥à¤Ÿà¤¿à¤¨à¥‡à¤¶à¤¨ सेल आणि कà¥à¤®à¤•à¥‹à¤°à¤® गà¥à¤°à¤¾à¤® पंचायतीने गेलà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤°à¥à¤·à¥€ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨- विकà¥à¤°à¥€ आणि लाठयांचा आलेख सांà¤à¤¾à¤³à¤²à¤¾ होता. समृदà¥à¤§à¥€ समूहाने विकà¥à¤°à¥€ उतà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨à¤¾à¤®à¤§à¥à¤¯à¥‡ रूपये 12,12,211,70 खà¥à¤²à¥à¤¯à¤¾ बाजारपेठेतील उतà¥à¤ªà¤¨à¤¾à¤¤ 2,55,361,60 रूपयांची वाढ केली.इतर सफ़ल जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ उपकà¥à¤°à¤®à¤¾à¤®à¥à¤³à¥‡ कà¥à¤®à¤°à¤•à¤®à¤²à¤¾ 2,28,000 रूपयांची पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤à¥€ à¤à¤¾à¤²à¥€.यापैकी 80% उतà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨à¤¾à¤šà¥‡ वितरण पà¥à¤¨à¥à¤¹à¤¾ नवà¥à¤¯à¤¾ परियोजनांमधà¥à¤¯à¥‡à¤š केले गेले.
h. उतà¥à¤¤à¤®à¤°à¤¿à¤¤à¥à¤¯à¤¾ संघटित आणि वà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤¸à¤¾à¤¯à¤¿à¤• कारà¥à¤¯à¤¾à¤‚नी कà¥à¤®à¤•à¤°à¤®à¤šà¥à¤¯à¤¾ जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨à¤¾à¤²à¤¾ सफ़लता मिळवून दिली आणि तà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¾ आरà¥à¤¥à¤¿à¤• सà¥à¤¥à¥ˆà¤°à¥à¤¯ पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ करà¥à¤¨ दिले.
जबाबदार परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤®à¤¾à¤¨à¥‡ नविन परà¥à¤¯à¤Ÿà¤¨ अनà¥à¤à¤µà¤¾à¤‚चा विकास केला,जà¥à¤¯à¤¾à¤¤ सामाजिक तसेच आरà¥à¤¥à¤¿à¤• रूपाने सकारातà¥à¤®à¤• ’होसà¥à¤Ÿ-गेसà¥à¤Ÿ’(यजमान-पाहूणे) संबंधांचा विसà¥à¤¤à¤¾à¤° घडून आला. अशापà¥à¤°à¤•à¤¾à¤°à¥‡ आरटीने नकारातà¥à¤®à¤• आरà¥à¤¥à¤¿à¤•, परà¥à¤¯à¤¾à¤µà¤°à¤£à¥€à¤¯ आणि सामाजिक पà¥à¤°à¤à¤¾à¤µ कमी केले तà¥à¤¯à¤¾à¤šà¤¬à¤°à¥‹à¤¬à¤° सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤¿à¤• लोकांसाठी अधिक आरà¥à¤¥à¤¿à¤• लाठनिरà¥à¤®à¤¾à¤£ केला याशिवाय सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤¿à¤•- यजमान समूहांचà¥à¤¯à¤¾ पà¥à¤°à¤—तीमधà¥à¤¯à¥‡ वाढ केली, तà¥à¤¯à¤¾à¤‚चà¥à¤¯à¤¾ कामाचà¥à¤¯à¤¾ पदà¥à¤§à¤¤à¥€ व नियमांमधà¥à¤¯à¥‡ सà¥à¤§à¤¾à¤°à¤£à¤¾ केली आणि तà¥à¤¯à¤¾à¤‚ना या उदà¥à¤¯à¥‹à¤—ापरà¥à¤¯à¤‚त आणले.
i. पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ उतà¥à¤ªà¤¨
- मे 2009 परà¥à¤¯à¤‚त समॄदà¥à¤§à¥€ समूहाचा à¤à¤•à¥‚ण वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¤¾à¤¯ होता:- रू. 11,85,000/-
- अनà¥à¤¯ लघू उपकà¥à¤°à¤®à¤¾à¤‚मारà¥à¥žà¤¤ मे 2009परà¥à¤¯à¤‚तचे à¤à¤•à¥‚ण उतà¥à¤ªà¤¨à¥à¤¨ (पà¥à¤°à¤¤à¥à¤¯à¤•à¥à¤· पà¥à¤°à¤µà¤ ा):- रू. 2,05,000/-
|